نخستین جنگ های رومیان و امپراتوری اشکانیان ( مارک آنتونی - فرهارد چهارم )

جنگ های میان اشکانیان و رومی ها به مجموعه ای از نخستین جنگ های 719 ساله امپراتوری های ایران و روم می گویند ، یکی از این نبرد های حماسی نبرد های فرهارد چهارم ( امپراتور اشکانی ) و مارک آنتونی و آگوستوس ( اکتاویوس ) بود. تهاجم اولیه توسط رومی‌ها در برابر اشکانیان به ویژه در جنگ حران دفع شد. طی جنگ غیرنظامی آزادی‌خواهان روم در قرن اول پیش از میلاد، اشکانیان از بروتوس و کاسیوس حمایت کرده و سرزمین شام (لوانت) را تصرف کردند. با این حال، نتیجه‌ای که جنگ دوم غیرنظامی روم به بار آورد، احیای قدرت رومی‌های در غرب آسیا بود.

نبرد مارک آنتونی با پارتیان از سال ۳۳ تا ۴۰ پیش از میلاد نبردی بزرگ میان جمهوری روم به سرکردگی مارک آنتونی نماینده امپراطوری روم در شرق و شاهنشاهی اشکانیان بود.مارک آنتونی به قصد فتح سرزمین‌های متعلق به اشکانیان با صد هزار لژیونر به مادآتروپاتن لشکر کشید و در این راه از حمایت نمایندهٔ امپراطوری روم در نواحی ارمنستان، گالاتیا و کاپادوکیه برخوردار بود. این جنگ به اسارت ۱۰ هزار سرباز رومی توسط اشکانیان و شکست مارک آنتونی انجامید. بیشتر این اسیران ژرمن‌هایی بودند که به مرو در ترکمنستان تبعید شدند. بعدها رومیان به سرکردگی آگوستوس در سال ۲۰ پیش از میلاد با اشکانیان صلح کردند و موفق به بازگردانی برخی اسرای خود شدند.

فرهاد به قدری با نجبا سختی می‌کرد که بعضی از آنها جلای وطن کردند و مُنِزس – یکی از سردارن نامی او – نزد مارک آنتوان که یکی از سه زمامدار حکومت سه نفره روم و والی مصر و معشوقه و عشق کلئوپاترا بود، رفت و به او گفت که حاضر است وی را برای نبرد با ایران جهت گرفتن انتقام شکست کراسوس یاری دهد و او را برای حمله به ایران تحریک نمود. فرهاد وقتی که خبر را شنید، سردار مزبور را به دربار خویش فراخواند و از او عمیقاً دلجویی کرد. آنتوان توسط او از فرهاد خواهش کرد که پرچم‌های رومی و اسرایی را در زمان پدر او ارد دوم به دست ایرانیان اسیر شده بودند، را به رومیان بازگرداند؛ ولی این ظاهر کار بود و در خفا آنتوان خود را برای نبرد آماده می‌کرد. وقتی که تجهیزات او کامل شد، با لژیون‌هایی که عدهٔ نفراتشان به صدهزار می‌رسید، راهی ایران شد و پادشاه ارمنستان آرتاوارد(Artavardes) شش هزار پیاده و همان قدر سوار به او داد . آنتوان می‌خواست از طرف فرات وارد خاک ایران شود، ولی چون همهٔ راه‌ها را توسط پارتیان بسته یافت، به طرف ارمنستان رفت. پادشاه ارمنستان به او گفت که تمام قشون ایران در نواحی فرات است و بنابراین به سهولت می‌تواند به آذربایجان حمله برد و پایتخت آن را که پراسپا نام داشت، تسخیر کند.

اشکانیان ( زرد ) درکنار سلوکیان (آبی) و جمهوری روم (بنفش) ۲۰۰ سال پیش از میلاد

آنتونی در سال ۳۳ پیش از میلاد به سوی رود ارس بازگشت و با فرمانروای ماد پیمانی بست. در پی این پیمان، بخش‌هایی از ارمنستان به همراه شماری از سپاهیان رومی به فرمانروای ماد واگذار شد. در این هنگام در روم نبرد سیاسی برای قدرت بین مارک آنتوان و رقیبش آگوستوس بالا گرفت. فرهاد چهارم از این پیش‌آمد استفاده کرد و برای باز پس گیری سرزمین‌های از دست رفته با سپاهی راهی ماد شد. در نبردی که بین او و فرمانروای ماد درگرفت، فرمانروای ماد شکست خورد و به اسارت درآمد. فرهاد سپس به ارمنستان رفت و آن دیار را از وجود نیروهای رومی پاک کرد و پس از آن، آن دسته از سپاهیان رومی که زیر فرمان ستاسیانوس افسر رومی بودند، را به کلی نابود کرد. مارک آنتوان که عرصه را چنان تنگ دید، با دادن تلفات سنگین ارمنستان را رها کرد و بازگشت.

( مجسمه ای از بالا تنه مارک آنتونی )

 ( پایان نبرد نخست )

در ادامه پست های بعدی درباره جنگ های مهم و حماسی امپراتوری های ایران و اسطوره های یونان باستان نوشته خواهد شد.